Người khiếm thị có nằm mơ hay không?

Trong cuộc sống của con người, một phần ba thời gian được dành cho giấc ngủ và việc mơ là một hiện tượng rất phổ biến và tự nhiên. Trong khi đa số mọi người cho rằng hình ảnh trong giấc mơ luôn rực rỡ màu sắc, thì một số người lại tiết lộ rằng giấc mơ của họ chỉ như một bộ phim trắng đen. Trong các nghiên cứu từ năm 1915 đến 1950, phần lớn giấc mơ chỉ có hai màu đen và trắng. Tuy nhiên, kết quả đã trở nên khác biệt dần, và ngày nay chỉ có khoảng 12% số người mơ thấy giấc mơ hai màu đen và trắng. Nguyên nhân cho sự thay đổi này được giải thích là do sự phát triển không ngừng của công nghệ, truyền thông và việc màn hình trắng đen được thay thế bởi những màn hình ngày càng “sống động như thật.

Và giấc mơ là sự sắp xếp lại những hình ảnh mà con người đã trải nghiệm kết hợp với trí tưởng tượng của họ. Vì vậy, những người bị mất thị giác tạo ra sự tò mò về việc họ có nằm mơ hay không? Và nếu họ có những giấc mơ thì họ sẽ thấy những gì khi không còn khả năng nhìn thấy hình ảnh?

1- Người khiếm thị ngủ mơ như thế nào?

Thật ra người mù vẫn có những giấc mơ của riêng họ. Vì ngoài khả năng thị giác họ vẫn còn thính giác và khứu giác. Vì vậy, giấc mơ của họ sẽ không có hình ảnh mà chỉ là âm thanh và sự chuyển động.

2- Người khiếm thị bẩm sinh thấy những gì trong giấc mơ của họ?

Người khiếm thị bẩm sinh, tức là những người không có khả năng nhìn từ khi sinh ra, có trải nghiệm khác về giấc mơ. Với họ, các hình ảnh mà chúng ta thường thấy trong giấc mơ không xuất hiện một cách rõ ràng. Thay vào đó, người khiếm thị bẩm sinh có khả năng mơ thấy âm thanh, mùi hương và cảm giác cảm xúc trong giấc mơ. Họ có thể trải nghiệm các âm thanh như tiếng nói, tiếng động và nhạc, mùi hương của các loại hoa quả hoặc mùi của một nơi cụ thể, và cảm giác cảm xúc như niềm vui, sợ hãi, hay lo lắng.

3- Giấc mơ của người sáng mắt trước khi khiếm thị và người khiếm thị bẩm sinh có gì khác nhau

• Ngoài ra, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Sleep Medicine vào năm 2014 đã khám phá rằng những người từng có thị lực bình thường nhưng sau đó trở nên mù vẫn có thể xây dựng giấc mơ của mình. Trong giấc mơ, họ có khả năng lấp đầy những khoảng trống hình ảnh bằng cách sử dụng trí tưởng tượng của họ. Một trong số những người từng nhìn thấy trước khi mất thị lực cho biết: “Đối với những người mà tôi từng gặp sau khi mất thị lực, gương mặt của họ trở nên mờ đi hoặc hiển thị theo hình ảnh mà tôi tưởng tượng. Tuy nhiên, những người như mẹ tôi thì luôn giữ nguyên gương mặt ở tuổi 30 trong giấc mơ”.
• Tuy nhiên, theo thời gian, ký ức thị giác sẽ dần phai nhạt, những hình ảnh sẽ trở nên mờ đi và ít xuất hiện hơn. Thậm chí, ngay cả những người thân thương xung quanh, có thể không còn nhớ được gương mặt sau nhiều năm. Cuối cùng, đến một lúc nào đó, những người này sẽ tiến gần đến viễn cảnh giống như người mù bẩm sinh, mơ một cách mờ nhạt.
• Trường hợp thứ hai là những người bị khiếm thị bẩm sinh. Vì họ không có hình ảnh để xây dựng, não bộ của họ buộc phải sử dụng các “nguyên liệu” khác để tạo ra thế giới trong giấc mơ, chẳng hạn như cảm giác từ các giác quan khác.
• Âm thanh, nhiệt độ, mùi hương, cảm giác… và một ý thức chung về cách cơ thể cảm nhận là những “tác nhân kích thích” thay thế trong giấc mơ của họ. Những yếu tố không phải là hình ảnh này thường mang tính biểu tượng, tương tự như tác nhân hình ảnh trong giấc mơ của những người có thị giác bình thường. Ví dụ, thay vì nhìn thấy một chiếc xe lửa trong giấc mơ, người mù có thể cảm nhận mùi, âm thanh và cảm giác chuyển động liên quan đến xe lửa đó.

4- Tại sao người khiếm thị thường gặp ác mộng

• Một điều thú vị khác là trong một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người mù bẩm sinh có xu hướng trải qua nhiều ác mộng hơn. Phát hiện này củng cố thêm ý kiến rằng ác mộng là một hình thức huấn luyện cho những mối đe dọa trong cuộc sống thực. Điều này cho thấy những đứa trẻ tổn thương hơn so với người lớn và thường có những giấc mơ đáng sợ hơn. Tương tự, có thể những người khuyết tật, mất thị giác, có xu hướng trải qua các giấc mơ nhằm chuẩn bị tâm lý cho những tình huống nguy hiểm.
• Một chuyên gia Đan Mạch đã giải thích trên trang Science Nordic rằng “người mù thường gặp nhiều cơn ác mộng hơn là do họ luôn có cảm giác bị đe dọa từ môi trường xung quanh”. Heidi Andersen, 41 tuổi, một người mù bẩm sinh, đã chia sẻ trên Science Nordic rằng giấc ngủ của cô thường bị gián đoạn bởi những cơn ác mộng liên quan đến nỗi sợ hãi mỗi khi băng qua đường hoặc làm rơi một vật gì đó xuống đất, cũng như cảm giác bị theo dõi.
• Vì vậy, người mù thường trải qua những tình huống mà họ cảm thấy bị đe dọa và nguy hiểm hơn so với những người có thị giác bình thường. Cảm giác lo lắng hàng ngày này đã thấm sâu vào giấc ngủ và gây ra những cơn ác mộng.

5- Những lợi ích từ giấc mơ đối với người khiếm thị

Vì thế dù có những giấc mơ đẹp hay gặp ác mộng chúng vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc ghi nhớ thông tin quan trọng về sự tồn tại và an toàn của con người. Điều này đặc biệt cần thiết đối với những người mù bẩm sinh.

Giấc mơ giúp họ xác định hướng đi và tăng thêm sự tự tin trong cuộc sống hàng ngày, ví dụ như tự mình vượt qua đường phố. Có thể nói rằng, người mù có nhu cầu lớn về việc xử lý các tình huống thông qua giấc mơ.

Xem thêm: Tại sao con người lại có những giấc mơ?