Ô nhiễm tiếng ồn ban đêm và ảnh hưởng âm thầm đến chất lượng giấc ngủ

Bạn có bao giờ thức dậy sau một đêm ngủ dài nhưng vẫn cảm thấy mệt mỏi, lờ đờ và không hề sảng khoái? Có thể bạn đã ngủ đủ số giờ, nhưng lại ngủ trong một môi trường ô nhiễm tiếng ồn vào ban đêm – thứ tác nhân thầm lặng nhưng cực kỳ nguy hiểm cho giấc ngủ mà nhiều người vẫn vô tình bỏ qua. Tiếng còi xe vọng từ đường phố, tiếng điều hòa chạy rì rì, tiếng ti vi nhà bên, thậm chí là tiếng bước chân trong chung cư… Tất cả những âm thanh tưởng như nhỏ bé ấy đang âm thầm phá vỡ chất lượng giấc ngủ của chúng ta mỗi đêm.

Vì sao tiếng ồn ban đêm lại ảnh hưởng lớn đến giấc ngủ?

Trong trạng thái ngủ, não bộ của chúng ta không hoàn toàn “tắt” như nhiều người lầm tưởng. Nó vẫn tiếp tục hoạt động để quét, phân tích các tín hiệu từ môi trường xung quanh. Khi có tiếng ồn, dù nhỏ, não sẽ “giật mình” nhẹ, làm bạn chuyển từ giấc ngủ sâu sang giấc ngủ nông mà bạn thậm chí không nhận ra. Sự gián đoạn này nếu lặp lại nhiều lần trong đêm sẽ làm mất chu kỳ hồi phục tự nhiên, khiến bạn thức dậy trong trạng thái uể oải, thiếu năng lượng.

Ngoài việc làm giấc ngủ bị phân mảnh, tiếng ồn ban đêm còn kích hoạt hệ thần kinh giao cảm – hệ thống chịu trách nhiệm cho phản ứng “chiến hay chạy” của cơ thể. Khi hệ thần kinh giao cảm bị kích thích liên tục, nhịp tim tăng lên, huyết áp cũng nhích cao hơn bình thường, lâu dài dẫn tới nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, đột quỵ và suy giảm sức khỏe tổng thể.

Điều đặc biệt đáng lo ngại là, những âm thanh có cường độ chỉ từ 30–40 decibel (nhỏ hơn cả tiếng thì thầm) cũng đã đủ sức gây tác động tiêu cực nếu kéo dài suốt đêm.

Xem thêm: Đau đầu sau khi ngủ dậy: Dấu hiệu tiềm ẩn của vấn đề sức khỏe

Các nguồn tiếng ồn phổ biến khiến giấc ngủ không sâu

Không chỉ những tiếng ồn lớn như tiếng còi xe cứu thương hay nhạc sàn mới gây hại. Thực tế, rất nhiều loại tiếng ồn tưởng như “nhẹ nhàng” cũng có thể làm tổn thương chất lượng giấc ngủ nếu chúng duy trì liên tục:

Một trong những nguồn tiếng ồn phổ biến nhất là giao thông đô thị. Dù bạn ở tầng 10 hay tầng 20 của chung cư, tiếng ồn từ đường phố vẫn có thể len lỏi vào phòng ngủ mỗi đêm.

Tiếng máy móc gia dụng như điều hòa cũ, tủ lạnh chạy ồn, hoặc quạt gió kêu lạch cạch cũng tạo ra một nền âm thanh “ồn trắng” không mong muốn, gây nhiễu loạn chu kỳ giấc ngủ sâu.

Ngay cả âm thanh trong khu dân cư như tiếng nói chuyện to, tiếng bước chân mạnh trên hành lang, hay tiếng đóng cửa ban đêm cũng có thể đủ sức làm bạn giật mình nhẹ nhiều lần trong đêm mà không hề hay biết.

Xem thêm: Ngủ đủ giấc nhưng vẫn thấy mệt: Nguyên nhân ẩn sâu và cách khắc phục

Làm sao để giảm tác động của tiếng ồn tới giấc ngủ?

Giải pháp không nhất thiết phải là cách ly hoàn toàn khỏi môi trường ồn ào – điều đó đôi khi bất khả thi với những người sống trong thành phố lớn. Thay vào đó, bạn có thể chủ động tạo ra một môi trường ngủ thân thiện hơn với giấc ngủ sâu.

Một trong những cách hiệu quả là tăng cường khả năng cách âm cho phòng ngủ. Những thay đổi nhỏ như lắp rèm chắn dày nhiều lớp, dùng thảm trải sàn, hoặc đặt các vật liệu mềm như sách, cây xanh trong phòng đều có thể hấp thụ âm thanh rất tốt.

Một giải pháp khác được nhiều chuyên gia giấc ngủ khuyên dùng là sử dụng máy tạo tiếng ồn trắng (white noise machine). Thiết bị này tạo ra một nền âm thanh ổn định, dễ chịu như tiếng mưa nhẹ, tiếng suối chảy, giúp não bộ “bỏ qua” những tiếng động bất chợt từ môi trường bên ngoài.

Nếu không có máy chuyên dụng, bạn cũng có thể thử dùng ứng dụng điện thoại phát các loại tiếng ồn tự nhiên, hoặc đơn giản hơn là bật quạt gió ở chế độ êm để tạo nền âm đều đều dễ chịu.

Ngoài ra, chọn thời điểm ngủ phù hợp cũng rất quan trọng. Nếu môi trường xung quanh bạn quá ồn vào đầu đêm, có thể cân nhắc điều chỉnh giờ ngủ muộn hơn chút, khi không gian yên tĩnh hơn, hoặc dùng nút bịt tai chuyên dụng để lọc bớt âm thanh nhiễu.

Xem thêm: Mất ngủ nhẹ kéo dài: Tại sao lại nguy hiểm hơn mất ngủ cấp tính?

Chăm sóc giấc ngủ cũng là chăm sóc trái tim

Không phải ngẫu nhiên mà các nghiên cứu y khoa gần đây đều chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa ô nhiễm tiếng ồn ban đêm và sự gia tăng các bệnh lý tim mạch, béo phì, đột quỵ. Giấc ngủ không chỉ đơn giản là “ngủ cho đủ” mà còn là “ngủ trong đúng điều kiện” để cơ thể thực sự được phục hồi và tái tạo.

Hãy đầu tư nghiêm túc cho môi trường ngủ của mình. Một căn phòng ngủ yên tĩnh, dễ chịu, an toàn với giấc ngủ sâu không chỉ giúp bạn thức dậy tràn đầy năng lượng, mà còn bảo vệ sức khỏe trái tim và kéo dài tuổi thọ.

Giấc ngủ là tài sản vô giá, đừng để những âm thanh tưởng như vô hại đánh cắp nó từng đêm.